مرکز مشاوره؛ مرکز مشاوره ازدواج؛ مرکز مشاوره خانواده
در این مقاله قصد این است که با موفهوم مرکز مشاوره آشنا شویم، اینکه مرکز مشاوره چیست؟ خاستگاه آن کجاست و یک مرکز مشاوره چه ویژگی هایی دارد؟ مرکز مشاوره یا Counseling Center در جامعه امروز یک نیاز برای کمک به خانواده ها و افراد است. اما پیش از اینکه درمورد مراکز مشاوره مطلبی بنویسم یا بگوییم، باید به تاریخ بشر و نیازهای او نظری داشته باشیم. واقعیت این است نه تنها در مورد مشاوره و مشورت کردن بلکه درباره اکثر نیازها و رفتارها، بشر در اثر صنعتی شدن روش ارضای نیازهایش متفاوت شد.
بعنوان مثال؛ تمامی نیازهای یک خانواده دیگر توسط خودش برآورده نمی شد و بخشی از نیازهایش را از اطرافیان در برابر ارائه خدمت یا فعالیت و یا کالایی دریافت می کرد.
همانطور که در مورد آموزش فرزندان نیز روش ارضای خواسته هامانند گذشته نیست و تغییرات چشمگیری در ساختار آموزش و پرورش جهان ایجاد شده و در بسیاری از کشورها از مشاوره آموزشی، مشاوره تحصیلی، مشاوره مدرسه و مشاوره شغلی و ... استفاده می شود.
جایگاه مرکز مشاوره با گذشت زمان و مدرن تر شدن زندگی انسان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. و امروز تبدیل به یک نهاد خدماتی مهم در جوامع شده است. امروزه بسیاری از افراد می دانند برای اینکه انتخاب همسر مناسبی داشته باشند باید به مرکز مشاوره ازدواج و نزد یک مشاور ازدواج مراجعه کنند تا اموزش پیش از ازدواج دریافت کنند و به همین منوال اکثر خانواده ها نیز می دانند برای حل مشکلات خود باید به یک مشاور خانواده مراجعه نمایند.
مشاوره
مشاوره تعاملی است که بین مشاور به عنوان مشاوره دهنده و مراجع به عنوان مشاوره گیرنده به منظور کمک به مراجع انجام می گیرد. موضوعات مشاوره بسیار گسترده است و معمولاً افراد با اهداف گوناگونی به مرکز مشاوره مراجعه می کنند. در یک مرکز مشاوره متخصصان گوناگونی به فعالیت اشتغال دارند زیرا همانطور که گفتیم به دلیل پراکندگی موضوعات و وسعت مشکلات نیاز به تخصص و صرف زمان در ارتباط با هر مشکل است.
در یک مرکز مشاوره انواع مشاوره به شرح زیر انجام می گیرد:
1.مشاوره تحصیلی
2.مشاوره خانواده
3.مشاوره ازدواج
4.مشاوره شغلی
5.مشاوره کودک
6.مشاوره نوجوان
7.مشاوره زناشویی
8. مشاوره تلفنی
9. آموزش پیش از ازدواج
10. مشاوره آنلاین
البته می توان این تقسیم بندی را به نوع دیگری نیز بیان کرد؛ که آن طبقه بندی خدمات مرکز مشاوره بر حسب مخاطب است:
1.کودک
2.نوجوان
3.بزرگسالان و جوانان
4.میانسالان
5.کهن سالان و سالمندان
و ....
این طبقه بندی نشان می دهد که بر حسب سن مشکلات افراد بسیار متفاوت می باشد، بعنوان مثال فردی که به مرکز مشاوره مراجعه کرده و 18 سال سن دارد به احتمال بسیاری مشکلات ارتباطی مرتبط با جنس مخالف یا مشکل با پدر و مادر را مطرح خواهد کرد.
و هنگامی که مراجعین مرکز مشاوره یک زوج جوان هستند مشکل کاملاً متفاوتی را مطرح خواهند کرد.
مرکز مشاوره
تاریخچه مشاوره در ایران
در ایران مشاوره بین سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۰ آغاز و جریان پیدا کرد. تربیت نیروی مشاوره نیز در دستور کار قرار گرفت. متأسفانه برنامه مشاوره و راهنمایی حذف شد و به جای آن در مدارس طرح مربیان پرورشی را اعمال کردند. اما کمبودهای این طرح مجدداً مسئولین را به فکر ایجاد مشاوره در مراکز انداخت. تا اینکه در سال 1364 هسته های راهنمایی دوباره راه اندازی شدند.
تاریخچه مشاوره درجهان
می توان گفت مشاوره در جهان از این مراحل گذر کرده است و به اینجا رسیده است:
مرحله اول یا ابتدای قرن بیستم:
می توان گفت در ازتباط با مشاوره در ابتدای قرن بیستم و تا سال ۱۹۳۰ فعالیتهایی انجام شده است، اما این مشاوره ها هنوز به شکلی علمی نداشته است.
مرحله دوم توسعه مشاوره در اواسط قرن بیستم بوده است:
مر حله دوم شامل دوره بین سال های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۰ می باشد که در این دوره مشاوره، شکلی علمی پیدا کرد و نظریه هایی جامع در این رشته تدوین و ارائه شد.
مرحله سوم که مرحله تخصصی شدن مشاوره می باشد:
مرحله سوم که از سال ۱۹۸۰ میلادی آغاز شده و تا کنون ادامه دارد، در این دوره مشاوره جنبه تخصصی پیدا کرد. و مشاوران در این دوره به صورت تخصصی به ارائه خدمات مشاوره می پردازند.
در این دوره نیز شاهد گسترش مراکز مشاوره بوده ایم. مراکز مشاوره حتی در شهر های کوچک نیز راه اندازی شده و به مشاوره می پردازند. مراکز مشاوره امروزه در کل جهان و در اکثر کشورها برای مردم شناخته شده هستند و این مؤسسات از زندگی افراد قابل حذف نمی باشند.
در مراکز مشاوره مهمترین اصل این است که مراجع احساس راحتی و امنیت کند و این با رعایت اصل رازداری و توضیح آن به مراجع ایجاد می شود.
مراکز مشاوره از نظر نوع خدمات به انواع دیگری تقسیم می شوند:
مرکز مشاوره اعتیاد، مرکز مشاوره بازتوانی، مرکز مشاوره ازدواج، مرکز مشاوره کودک، مرکز مشاوره زناشویی، مرکز مشاوره خانواده و ...
مهمترین ویژگی مرکز مشاوره چیست؟
باید دانست ویژگی های مرکز مشاوره خوب بسیار زیادند ولی مهمترین ویژگی یک مرکز استفاده از تخصص مناسب در ارتباط با هر مشکل است. در واقع پس از پذیرش اولیه و برگزاری جلسات ابتدایی باید طرح درمانی برای مراجع در نظر گرفته شود.
به طور کلی یک مرکز مشاوره خدمات روانشناسی را در جامعه ارائه می دهد. در جوامع امروزی نیاز به این خدمات رفته رفته در حال افزایش است، و این به دلیل پدیده جهانی شدن و تغییرات سبک زندگی در افراد است که برای والدین و افراد این نیاز را ایجاد می کند که در زمینه تربیت فرزندان و سایر مسائل به یک متخصص در مرکز مشاوره مراجعه نمایند.
مدیران مراکز مشاوره، کارشناسان و روانشناسان مرکز مشاوره اظهار می کند نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره ای به طور گسترده ای رو به افزایش است.
در یک مرکز مشاوره افراد با طیف گسترده ای از مشکلات مراجعه می کنند؛ برخی از شایعترین علل افراد به مرکز مشاوره عبارتند از:
1. مشکلات خانوادگی:
1.1 مشکلات زناشویی
1.2 مشکلات والدین با فرزندان
1.3 مشکلات طلاق
1.4 خیانت زناشویی
2. مشکلات فردی:
2.1 افسردگی
2.2 اضطراب
2.3 استرس
2.4 اختلالات رفتاری- هیجانی
2.5 مشکلات عاطفی
2.6 مشکلات ارتباطی
2.7 ناامیدی
3. سایر مشکلات:
3.1 افت تحصیلی
3.2 مشاوره تحصیلی
3.3 مشاوره شغلی
3.4 عدم رضایت شغلی
در یک مرکز مشاوره ممکن است رواندرمانی و دارودرمانی با هم به کار گرفته شود به همین منظور ممکن است یک روانپزشک در مرکز مشاوره حضور داشته باشد و یا اینکه مرکز مشاوره مراجع را به یک روانپزشک خارج از مرکز ارجاع دهد. به همین منظور مدیریت مرکز مشاوره ممکن است با یک یا چند روانپزشک به منظور ارجاع و پیگری مراجعان از قبل هماهنگ نماید.
به منظور حمایت 24 ساعته در 7 روز هفته مراجعان می توانند با خط همراه اورژانسی مرکز مشاوره و یا تلفن هوشمند مشاوره ای تماس بگیرند. مرکز مشاوره معمولاً مشاوره ای محرمانه همراه با اطلاعات بسیار وسیع و گسترده و در کنار آن خدمات ارجاعی مؤثر به مراجعان ارائه می دهد.
در یک مرکز مشاوره متخصصان می بایست به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی در نحوه کمک و ارائه خدمات به مراجعین مرکز مشاوره اهمیت بسیاری بدهد. و به همین منظور مشاورین و روانشناسان مرکز مشاوره می بایست سعی نمایند در این زمینه اطلاعات بین فرهنگی خود را بالا ببرند و از فرهنگ ها و قومیت های مختلف اطلاعات جامعی داشته باشند. به همین منظور مطالعه تاریخچه ای مسائل فرهنگی، اجتماعی و قومیتی بسیار اهمیت دارد و می تواند موجب ارتباط سریعتر و تحکیم ارتباط مشاوره ای شود.
از دیگر ویژگی های یک مرکز مشاوره موفق این است که متخصصان مرکز مشاوره می بایست بخشی از زمان و درآمد سالیانه خود را صرف بازآموزی و یادگیری روش های موثر نمایند. به طور کلی با توجه به ویژگی های شخصیتی هر مشاوری به نظریه ای خاص جذب می شود و بهتر است در یک مرکز مشاوره روانشناسانی با دیدگاه های متنوع و متفاوت اشتغال داشته باشند.
با توجه به اهمیت اشتغال در دنیای امروزه یک مرکز مشاوره می بایست از داشتن یک متخصص مشاوره شغلی بهره بگیرد. مشاوران شغلی در مراکز مشاوره اهمیت بسزایی دارند زیرا بخش قابل توجهی از زمان روزانه آدمی در محل کار سپری می شود. و به طور کلی بخش زیادی از عمر انسان در فعالیت های شغلی مصروف می گردد بنابراین می توان انتظار داشت که تا چه حد رضایت شغلی می توان موجب افزایش رضایت در سایر جنبه های زندگی، از جمله؛ زندگی زناشویی، زندگی فردی و غیره شود.
مرکز مشاوره معمولاً از تخصص یک روانسنج که به آزمونهای روانی، اهمیت استفاده و تفسیر نتیجه آنها اشراف کامل دارد نیازمند است. آزمون های مورد استفاده در مرکز مشاوره معمولاً به دو دسته اصلی شامل؛ آزمون های عینی و آزمون های فرافکن تقسیم می شوند.
مشاوره تلفنی
پیشرفت تکنولوژی و پیچیدگی زندگی امروز منجر به بروز بحرانهای مختلف فردی و اجتماعی شده که این امر خود ناراحتی های روانی، تقلیل روابط و افول ارزشهای انسانی را به دنبال داشته است. مواجهه با عواقب پیشرفت سریع و غیرقابل کنترل تکنولوژی، ایجاد شیوه های مختلف شناخت مشکلات فردی و اجتماعی، پیشگیری و کاهش و رفع آنها را ضروری ساخته است.
امروزه، گسترش وسایل ارتباط جمعی و پیچیدگی روابط اجتماعی ضرورت استفاده از سایر شیوه های مشاوره از جمله مشاوره تلفنی را ایجاب نموده است. در این راستا مرکز مشاوره روان آوا با راه اندازی مشاوره تلفنی به صورت تلفنی هم به مراجعان خدمت رسانی می نماید.
بنا به تعریف انجمن مشاوره انگلستان، مشاوره تلفنی به معنای ایجاد یک رابطه ی قراردادی و مداوم تلفنی با رعایت اصول مشاوره ای بین یک مشاور متخصص و مجرب و یک تماس گیرنده می باشد. مشاوره حضوری و مشاوره تلفنی مؤثرترین خدمات و فوریت های مشاوره فردی، خانوادگی، آسیب های روانی – اجتماعی و جسمی را در برمی گیرد.
باید اضافه کرد که مشاوره هم علم است و هم هنر؛ علمی که از راه آموزش تخصصی و در راستای کاربرد عملی شکل می گیرد و هنری که علاوه بر فنون و مهارت های خاص، استعداد فطری و آمادگی های ویژه لازم را می طلبد، آمادگی هایی که هر فرد باید قبل از ورود به این حرفه دارا باشد و همگام با آموزش، آن را بارور سازددر مشاوره تلفنی، به دلیل شرایط خاص و عدم امکان بکارگیری مهارت غیرکلامی، تبحر و کسب مهارت های بیشتر در شناسایی مشکلات تماس گیرندگان از طریق تلفن ضرورت دارد.
مشاوره تلفنی یکی از شیوه های مداخلاتی جدید می باشد که به سرعت در سرتاسر جهان گسترش کمی و کیفی یافته است. در کشور ما به دلیل وسعت جغرافیای، افزایش جمعیت و وجود پاره ای از اعتقادات سنتی و مذهبی، استفاده از مشاوره تلفنی بسیار شایع و متداول است. استقبال چشمگیر تماس گیرندگان و افزایش روزافزون آنها و همچنین ارائه خدمات متنوع مشاوره ای منجر به افزایش کیفیت و تخصصی شدن خدمات شده است.
مشاوره آنلاین مشاوره آنلاین یا مشاوره در بستر یک ارتباط اینترنتی با استفاده از اپلیکیشن های عمومی مانند مشاوره در اسکایپ، مشاوره در واتساپ، مشاوره در نرم افزار زوم، مشاوره در نرم افزار گوگل دو و نرم افزارهای اختصاصی تری که مراجعین می توانند با آن با مشاور خود در ارتباط باشند.
این نوع از مشاوره که پس از همه گیری کرونا یا همان کووید 19 covid19 در میان مشاوران و مراجعین به دلیل شرایط قرنطینه و محدودیت های ایجاد شده رواج پیدا کرد امروزه توسط بسیاری از مشاوران و روانشناسان در تمامی دنیا قرار می گیرد. و به نظر می رسد برچیده شدن محدودیت ها و عادی شدن شرایط از گرایش افراد به این سبک مشاوره نکاسته باشد. در واقع این روش از بسیاری جهات مورد توجه افراد و مراجعین است. که از آن جمله می توان به صرفه جویی در وقت و هزینه، عدم نیاز به تشریفات و آمادگی های مربوط به خارج شدن از منزل و نیز احساس در دسترس بودن بیشتر این خدمات در شهرها و فواصل و حتی نقاط دوردست مانند یک کشور دیگر اشاره کرد.
مشاوره آنلاین در دوره کرونا به حدی رونق گرفت که متخصصان و صاحبنظران این حوزه برای مشاوره تلفنی پروتکل ها یا دستورالعمل هایی منتشر کردند که در آن به نکات مهم در ارتباط مشاوره ای مطرح و بر حفظ این اصول تأکید شده است. از جمله مهمترین این نکات توجه کامل و تمام و شنیدن و دیدن مراجع در همان بسترهای ارتباطی است. و همچنین توجه به اصل رازداری که در آن توجه به این نکته است که مطالب بازگوشده توسط مراجع می بایست کاملاً محرمانه باشد و همانند جلسه مشاوره درمان حضوری مراجع احساس امنیت کامل به فضای مشاوره برای طرح موضوعات خود داشته باشد.
لازم به ذکر است بنابر در خواست مراجعین و هموطنان خارج از کشور این سبک از مشاوره توسط همکاران مراکز مشاوره ما تا پیش از شرایط کرونا و قرنطینه انجام می گرفت و این مسأله سبب شد در شرایط بحرانی پیش آمده کارشناسان و مشاوران و روانشناسان ما آمادگی و تجربه بیشتری در این زمینه داشته باشند، که این خود در اثربخشی جلسات مشاوره تأثیرگذار می گذارد.
ما با همکارانمان در مرکز مشاوره روزنه (رهیار)، مرکز مشاوره شیوا، مرکز مشاوره فرح بخش سعی کردیم یک مرکز مشاوره خوب و کارآمد را در غرب تهران، شمالغرب تهران و شمال تهران فراهم کنیم، مرکز مشاوره روزنه (رهیار) یکی از مراکز مشاوره خوب در تهران است که از متخصصین جوان و کارآزموده ای بهر می برد، اهالی خیابان شریعتی تهران، بخصوص در حوالی متروقلهک، قیطریه، تجریش و دربند و بسیاری از نقاط دیگر در این حوالی می توانند خدمات خوب به همراه بهترین مشاور و بهترین روانشناس را در این مرکز بیابند.
همچنین برای اهالی غرب تهران، جنب خروجی متروی صادقیه نیز در کلینیک فرحبخش توانسته ایم یکی از بهترین مراکز مشاوره در غرب تهران را دائر نمائیم. در این مرکز هم متخصصین گوناگونی را گرد هم آورده ایم تا بهترین خدمت را به مراجعین محترم ارائه دهیم.
علاوه بر این در مرکز مشاوره شیوا نیز واقع در جلال آل احمد مرکز مشاوره جامعی را توانسته ایم با کمک همکارانی زبده و پرتلاش فراهم نماییم، تا عزیزان بتوانند در غرب تهران، دسترسی خوبی به مشاور خوب و روانشناس خوب داشته باشند.
امیدواریم با این خدمات گام مؤثری در جهت حفظ و ارتقاء سلامت روانی جامعه کشور برداریم.